Γιά τη Μέρα της Μητέρας

Το θέμα της Μητέρας είναι τόσο μεγάλο, τόσο καθοριστικό και σημαντικό που θα έπρεπε να προβληματιζόμαστε γι αυτό σε καθημερινή βάση και όχι με πλαστές ημερίδες με διάρκεια μιάς ημέρας το χρόνο.

Αποφεύγοντας τα συνήθη δοξαστικά κείμενα, σκεφτήκαμε να παραθέσουμε ένα μικρό απόσπασμα με το οποίο τελειώνει το βιβλίο της η Christian Olivier, Γαλλίδας φιλολόγου, ψυχολόγου και ψυχαναλύτριας, μητέρας τριών παιδιών.

Christian Olivier, Τα παιδιά της Ιοκάστης, εκδ. ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ/Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ, Αθήνα, 1984

(σελ. 217)

”…Για να υπάρξει η Γυναίκα πρέπει πρώτα ν΄απομυθοποιηθεί η Μητέρα, που η βασιλεία της σπέρνει στον άντρα το μισογυνισμό και στη γυναίκα τη ζήλεια. Μόνο τότε θα μπορέσει να υπάρξει μιά άλλου είδους οικογένεια, μιά άλλου είδους εκπαίδευση, μιά νέα κατανομή καθηκόντων για τους γονείς μέσα κι έξω απ΄την οικογενειακή εστία. Μόνον έτσι θα μπορεί το παιδί να βρίσκει απ΄τη στιγμή που θά΄ρχεται στον κόσμο ένα σημείο αναφοράς (το ίδιο φύλο μ΄εκείνο) και ταυτόχρονα ένα συμπλήρωμα (το αντίθετο φύλο): το ένα θα εξασφαλίζει τη δυνατότητα ταύτισης και το άλλο θα εξασφαλίζει τη δημιουργία του Οιδιπόδειου και θα επιβεβαιώνει την ταυτότητα του παιδιού. Όσο όμως η οικογένεια παραμένει χώρος διαφορών ανάμεσα στον αντρικό και το γυναικείο ρόλο, το παιδί θα βρίσκει πάντα μέσα σ΄αυτήν το σπόρο του σεξισμού.

Πρέπει οι άντρες και οι γυναίκες ν΄αποκτήσουν ισότητα ρόλων μέσα απ΄τη διαφορά των φύλων, έτσι ώστε το παιδί να συνειδητοποιήσει εξαρχής ότι η διαφορά ανάμεσα στα δυό κορμιά δε σημαίνει υποχρεωτικά και διαφορά ισχύος, πεποίθηση που μέχρι τώρα αποτελούσε τη βάση στον πόλεμο ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες”.

Το blog δεν έχει αδρανήσει, δεν έχει ξεχαστεί, αποκοιμηθεί, εγκαταλειφθεί.
Ανασηκώνει τα μανίκια του μονάχα...

Καλωσορίσατε!

VÄLKOMNA!

Ευχαριστούμε

και

μπράβο

στα παιδιά

της θεατρικής ομάδας!!!

Αποφεύγοντας τα στερεότυπα υμνητικά λόγια, θα ήθελα να πω κάποιες ψύχραιμες κουβέντες για την ελπιδοφόρα προσπάθεια της θεατρικής ομάδας ”ΥΠΟ ΚΡΙΣIΝ” και την Ομοσπονδία που τη στήριξε.

Ας δηλωθεί από την αρχή, μιλώ σαν απλός θεατής και τίποτα περισσότερο.

Ένα σαφές σήμα

Αρχίζουμε με το ότι η αθρόα προσέλευση των συμπατριωτών έστειλε κάποια μηνύματα που θα ήταν κρίμα να μη προσεχτούν. Έδειξαν, πριν απ’όλα, την ανάγκη για καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Περνάμε μιά εποχή που το ελληνικό στοιχείο έχει βυθιστεί σε μιά σιωπηλή ανωνυμία. Ουσιαστικά, δε συμβαίνει τίποτα άλλο, πέρα από επαναλήψεις στερεότυπων εορτασμών, καθιερωμένων επαιτείων και μουσικών βραδιών στους υπάρχοντες αμφισβητούμενους χώρους. Διανύουμε κατιούσα περίοδο έλλειψης νέων ιδεών. Η μεγάλη πλειοψηφία των συμπατριωτών μας, έχει αποτραβηχτεί στο σπίτι της και στην προσωπική της ζωή. Δυστυχώς, δε διαφαίνονται στον ορίζοντα ελπίδες ότι ένα φρέσκο ανοιξιάτικο αεράκι μπορεί να φυσήξει...

Γίνονται κατά καιρούς αξιόλογα πράγματα, αλλά χάνονται γρήγορα και περνούν στη σφαίρα της παρελθοντολογίας.

Και να, που μέσα από τη σιγή συμβαίνει κάτι που καταφέρνει να μαζέψει άλλο κόσμο και ν΄ακούσει κανείς, έστω και μουδιασμένα και αγύμναστα, γέλια και χαρά.

Με έναν άλλο τρόπο

Η άποψή μας είναι πως ο οργανωμένος ελληνισμός πρέπει να ανοίξει διάπλατα τα παράθυρά του, να μπει μέσα ένας φρέσκος αέρας και να δει σοβαρά και διαφορετικά από το παρελθόν το θέμα των πολιτιστικών εκδηλώσεων. Όχι με την έννοια των στιγμιαίων , αλλά πάνω σε μια σταθερή, συνεχιζόμενη και αμοιβόμενη βάση.

Αν πάρουμε σαν παράδειγμα τον τομέα του θεάτρου, θα ήταν ευχής έργο να στηνόταν ένα μόνιμο θεατρικό εργαστήρι που θα χρηματοδοτείται, όχι ακριβώς με την έννοια του πάρεργου.

Όλες οι προσπάθειες που βασίζονταν πάνω σε ιδεαλιστικές βάσεις έχουν δοκιμαστεί, ξαναδοκιμαστεί και χρεωκοπήσει. Η άποψη ”δίνω τον ελεύθερο χρόνο μου (τί είναι αυτό;) για το γενικό καλό ” έχει βραχεία ισχύ. Οι νέοι άνθρωποι το δοκιμάζουν για ένα διάστημα και μετά φεύγουν. Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας μένουν για αόριστο χρονικό διάστημα και, λόγω έλλειψης άλλων επιλογών. Όμως, προσφέρουν κατά κανόνα αυτό που έχουν υπό μάλης, τη νοσταλγία για το παρελθόν κι αυτό δεν αγγίζει τους νεότερους. Μια γρήγορη ματιά στις ηλικίες στο προχθεσινό κοινό πιστοποιεί το πρόβλημα.

Από την άλλη μεριά, οι ελληνικές οργανώσεις έχουν περιορισμένους οικονομικούς πόρους και εδώ τίθεται ένα άλλο πρόβλημα.

Η άποψη ότι κάποιοι κοινωνικοί φορείς χρηματοδοτούν, κάποιοι άλλοι παράγουν έργο σε ιδεαλιστική βάση κι εμείς, το κοινό, εισπράττουμε και χειροκροτούμε χωρίς να ψαχουλεύουμε στη τσέπη μας, είναι επίσης λανθασμένη και αδιέξοδη.

Μια αλλαγή πρακτικής και νοοτροπίας σ΄αυτό το κοινωνικό αλισβερίσι, θα άφηνε κάποια οικονομικά οφέλη που θα επενδύονταν και θα στήριζαν νέες προσπάθειες, για όλες κι όλους εποικοδομητικές. Ή όχι;

Η παράσταση

Όταν γύρισα στο σπίτι μετά την παράσταση, άνοιξα το Διαδίκτυο για να βρω πληροφορίες για το θεατρικό έργο του Δ. Ψαθά ”Ζητείται ψεύτης”. Βρήκα την ταινία του Γ. Δαλιανίδη με τον ομώνυμο τίτλο (1961).

Αν και είναι λανθασμένη μέθοδος να συγκρίνει κανείς μια κινηματογραφική ταινία με την αμεσότητα μιας θεατρικής παράστασης, βρήκα απείρως συμπαθητικότερη την προσπάθεια των παιδιών της Στοκχόλμης.

Στην ταινία του Δαλιανίδη συμμετέχουν δυό ηχηρά ονόματα δοκιμασμένων και επαγγελματιών ηθοποιών, του Παναγιώτη Ζερβού και του Ντίνου Ηλιόπουλου.

Επιτρέψτε μου να πω ότι, ο Πάνος Ιωαννίδης που έπαιζε το ρόλο του Ψευτοθόδωρου, ήταν πολύ πιό άμεσος και πειστικός από τον πάντα στυλιζαρισμένο Ηλιόπουλο που ποτέ δε τον θεωρούσα άξιο ηθοποιό, παρόλο του ότι είχε αυτή τη χοροπηδηχτή άνεση.

Η επιλογή του έργου, τα πρόσωπα

Το θεατρικό έργο ”Ζητείται ψεύτης” είναι από παλιά καταξιωμένο και χιλιοπαιγμένο. Είναι μια ευκολοκατάπιωτη κωμωδία-σάτιρα που πιάνει δυο σοβαρά θέματα που μας βασάνισαν και εξακολουθούν να μας βασανίζουν, το ψέμα και τη διαφθορά και την επιφανειακότητα των πολιτικών.

Μια ζωή σατιρίζουμε και γελάμε με αυτές τις δυο πληγές και το αποτέλεσμα; Μηδέν εις το πηλίκον. Δε θεωρώ ότι είναι πια αστείο και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε τους τελευταίους μήνες.

Το έργο πρωτοπαίχτηκε το 1953, δηλαδή λίγα χρόνια μετά τον Εμφύλιο που άφησε πίσω του μια ερειπωμένη και ψυχικά τραυματισμένη χώρα. Βλέπει κανείς καθαρά τον ψυχολογικό μηχανισμό, ”να ξεχάσουμε, γελώντας και σατιρίζοντας”, πράγμα απόλυτα φυσικό και κατανοητό. Έλα όμως που συνεχίζεται σε ευρεία κλίμακα μέχρι τις μέρες μας...

Μήπως θα ΄πρεπε αντί μόνο να επαναπαυόμαστε στους μηχανισμούς λήθης και εξορκισμού, να βρούμε μια άλλη γλώσσα και να βάλουμε κάποια βασικά θέματα πάνω σε ένα τραπέζι αυτογνωσίας;

Το παλιό σακκάκι, η υπηρέτρια (δούλα), η ”κυρία” και τα άλλα παρεπόμενα...

Το έργο δείχνει ακόμα αυτό το τραγικό και προς Ευρώπη και ΗΠΑ αλλοιθωρίζον σύμπλεγμα της ελληνικής κοινωνίας που της εμφυτεύτηκε όταν ανέλαβαν την ”κηδεμονία” μας οι ΗΠΑ. Από τα πρώτα που έκαναν ήταν ν΄αρχίσουν να πετάνε κιβώτια με...τσίχλες και δεύτερο χέρι...γούνες στην ύπαιθρο χώρα. Μετά ήρθε ο κατακλυσμός από αμερικάνικες ταινίες και μουσική.

Η ελληνική κοινωνία είχε την ψυχική ανάγκη να δραπετεύσει σ΄ ένα όνειρο, ας ήταν και κούφιο. Ένα μεγάλο μέρος της, ακόμα και μέσα στις λαϊκές τάξεις, απέστρεψε με βδελυγμία το πρόσωπο στην προηγούμενη ζωή και τις αναμνήσεις (βλ. και ”Μαγική πόλις”, στο blog ή στο περιοδικό).

Στις ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου κυριάρχησε το μοντέλο ”δήθεν”. Η ψευδαίσθηση, που έγινε πραγματικότητα, του να συμπεριφερόμαστε και να ζούμε υπεράνω των δυνατοτήτων μας, σαν άτομα και σαν χώρα. Και να υποβιβάζουμε τους άλλους.

Οι αλητοτουρίστες

Ακόμα χρησιμοποιείται και κουδουνίζει στα αυτιά μου ο χαρακτηρισμός ”αλητοτουρίστες”. Αυτή η ρετσινιά πετιέται στα νέα παιδιά που, από όλο τον κόσμο, επισκέπτονται την πατρίδα μας με φτωχό βαλάντιο και ντυμένα με απλά ρούχα.

Ο οποιοσδήποτε άσχετος που έχει γεμίσει τις τσέπες του εκμεταλλευόμενος τους πάντες και τα πάντα και νέμεται τα τουριστικά κυκλώματα, πάντα τους κοίταζε, και συνεχίζει, σαν ασήμαντα και ποταπά μικρόβια.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι αυτός ο οποιοσδήποτε άσχετος έχει καταλήξει σήμερα ένας παρακμιακός, φορτωμένος με ψυχικές και οργανικές αρρώστειες κοιλαράς που ζει στην οσμή του μελλοντικού πτώματός του, αν δεν έχει ήδη αναχωρήσει πριν την ώρα του για τα θυμαράκια. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα νέα παιδιά, οι ”αλητοτουρίστες”, έχουν τελειώσει τις σπουδές τους κι έχουν μπει σ΄ ένα κατεστημένο που, όσο κι αν το περιφρονούμε και το κοροϊδεύουμε (και διά στόματος Λάκη Λαζόπουλου), λειτουργεί και δε χρεωκοπεί.

Πέντε χρόνια πριν πρωτοπαιχτεί το έργο του Δ. Ψαθά, η δισκογραφική εταιρία Columbia κυκλοφόρησε το παραπονιάρικο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, ”Πάλιωσε το σακκάκι μου”, όπου ο συνθέτης δίνει με αιχμές μια εικόνα του νέου πνεύματος.

Πάλιωσε το σακκάκι μου (1948)

με τη Στέλα Χασκίλ και τον συνθέτη

Πάλιωσε το σακκάκι μου,

θα σβήσω απ΄ το μεράκι μου

και καημό έχω μεγάλο,

δε μπορώ να πάρω άλλο.

Τόσα κουστούμια χάρισα,

μα τώρα που ρεστάρισα

φίλος δε με πλησιάζει,

τα παλιόρουχα κοιτάζει.

Ντυμένο σε προσέχουνε

κι όλοι κοντά σου τρέχουνε.

Σαν παλιώσουν πέρα ως πέρα,

δε σου λένε καλημέρα...

Εστιάζω σε τέσσερα σημεία του έργου του Δ. Ψαθά.

Στο σύμβολο της ”δούλας”,

στο σύμβολο της ”κυρίας”,

στο σύμβολο του μπράβου (ψευτονταή) του βουλευτή,

Και στην άποψη, ”γυναίκες και ψέματα είναι ένα και το αυτό”

Οι ”δούλες” και οι ψευτονταήδες, από μια τυχαία σύμπτωση, είχαν ήδη επιλεγεί σαν θέματα του επόμενου περιοδικού της Ομοσπονδίας και θα τα χαρείτε εν καιρώ.

Εδώ, ας δούμε συνοπτικά το θέμα της ”κυρίας” και το ”ψέματα και γυναίκες”.

Οι ”κυρίες”

Οι ”κυρίες” των κακόγουστων σπιτιών που δείχναν οι ελληνικές ταινίες και αντιγράφουν ηλιθίως οι τηλεοπτικών σειρές των αποκαλούμενων καναλιών, ακολουθούν ένα σταθερό μοντέλο που επαναλαμβάνει εαυτόν. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες. Μια παλιά εξαίρεση αποτελούσε η Τρομερή Σπεράντζα Βρανά.

Η γυναίκα σκιαγραφείται σαν ένα μισοηλίθιο ον, παμπόνηρο και ξιπασμένο, που το παίζει ”κυρία”, όπερ σημαίνει, αντιγράφει ένα ουσιαστικό ανύπαρκτο μοντέλο ”κυριών” μιας πλαστής, δήθεν αστικής τάξης. Το μισοηλίθιο αυτό ον, χρησιμοποιεί πάντα όλους τους μηχανισμούς που το προίκισε η φύση για να πετύχει τους δόλιους σκοπούς του. Παριστάνει την πιστή σύζυγο, έχει παντρευτεί κάποιον, σταθερά μεγαλύτερό της, από οικονομικούς υπολογισμούς και είναι ανοιχτή ή μισάνοιχτη για εξωσυζυγικές περιπέτειες. Αυτό δε την εμποδίζει να κυνηγάει τον άντρα της που κάνει επίσης το ίδιο, τρέχοντας πίσω από ποδόγυρους ή φλερτάροντας τη ”δούλα” του σπιτιού.

Είναι ακριβώς το μοντέλο της ηλιθιότητας που πάνω του έχτισε και πλούτισε ο Γ. Δαλιανίδης ή Νταλ (…) και όλοι οι άλλοι δήθεν σκηνοθέτες, πριν και μετά από αυτόν.

Πρόσφατα, διάβαζα σε μια απ ΄τις ελάχιστες και επιπόλαιες ελληνικές στατιστικές ότι, το 65% των έγγαμων Ελληνίδων γυναικών έχει, είχε ή είναι ανοιχτές σε μια εξωσυζυγική σχέση.

Ο φυσικός προγραμματισμός

Για να μην πολυλογώ περισσότερο, οι κακεντρεχείς περιγραφές των γυναικών και η άποψη ”γυναίκες και ψέματα είναι ένα και το αυτό, υπάρχει μια παράμετρος που δε θίγεται ποτέ.

Οι οποιεσδήποτε στρατηγικές που ακολουθούσε, ακολουθεί και θα συνεχίσει (;) να ακολουθεί το γυναικείο φύλο, δεν είναι τίποτα περισσότερο από τις στρατηγικές που προγραμμάτισε μέσα του ο μηχανισμός της ζωής στον πλανήτη μας. Προίκισε, με την καλή έννοια, τα θηλυκά έμβια όντα με διάφορους μηχανισμούς για να έλκουν τα αρσενικά και να αναπαράγεται η ζωή. Αν τώρα εμείς οι άνθρωποι (δηλαδή οι άνδρες), απωθούμε αυτούς τους μηχανισμούς

με τη βοήθεια θρησκειών, πολιτικών και κοινωνικών αντιλήψεων, είναι δικό μας πρόβλημα και δικός μας νταλκάς. Η ζωή η ίδια αδιαφορεί πλήρως και δε δίνει δυάρα για τις όποιες κόνξες μας...

τελειώνοντας,

ίσως η παράσταση να χρειάζεται μια επιτάχυνση στο ρυθμό της και κάποιες προσεκτικές περικοπές στα κείμενα, για τον ίδιο λόγο.

Aκόμα ένα "ευχαριστώ"

και ευχές για μιά καλή συνέχεια

Κώστας Λαδόπουλος